Laatstewilsverklaring voor Euthanasie en palliatieve sedatie in Spanje

Euthanasie en palliatieve sedatie zijn niet de dingen waar je aan denkt wanneer je emigreert naar Spanje. Echter is het wel een belangrijke zaak om te regelen. In dit artikel leggen we je uit wat het verschil tussen beide is, en wat je moet regelen om in aanmerking te komen voor euthanasie en palliatieve sedatie op het moment dat het nodig is.

Het verschil tussen palliatieve sedatie en euthanasie:

In Nederland vindt ongeveer 5% van de sterfgevallen plaats door euthanasie, en deze ingreep is er sinds 2002 legaal. In Spanje is euthanasie pas sinds 2021 legaal, en het blijft een controversieel onderwerp, zowel juridisch als maatschappelijk.

Hoewel palliatieve sedatie en euthanasie beide gericht zijn op het verlichten van ondraaglijk lijden, zijn er duidelijke verschillen:

Palliatieve sedatie: het lijden tijdens een natuurlijke dood verzachten

In de laatste levensfase, wanneer een patiënt nog maar enkele dagen te leven heeft en ernstig lijdt door pijn of benauwdheid, kan palliatieve sedatie worden toegepast. Hierbij wordt de patiënt in slaap gebracht met behulp van medicijnen zoals pijnstillers, slaapmiddelen en anti-braakmiddelen. Het lichaam volgt een natuurlijke dood, die enkele dagen kan duren, terwijl het lijden wordt verlicht.

Euthanasie: Bewuste keuze van de patiënt om het leven te beëindigen

Euthanasie is het opzettelijk beëindigen van het leven van een patiënt door een arts, op uitdrukkelijk verzoek van de patiënt zelf. Het wordt alleen toegepast wanneer sprake is van ondraaglijk en uitzichtloos lijden, en andere medische opties geen verlichting meer kunnen bieden.

Het belangrijkste verschil met palliatieve sedatie is dat euthanasie het leven actief beëindigt, terwijl bij sedatie het stervensproces op natuurlijke wijze verloopt, maar het lijden door slaapmedicatie en pijnbestrijding draaglijker wordt gemaakt.

Levenswilverklaring in Spanje

Je Nederlandse levenswilverklaring of testament is NIET geldig in Spanje.

In Spanje dien je een Spaanse levenswilsverklaring in te vullen en te registreren. Hierbij zijn minimaal twee getuigen nodig (één mag geen familielid zijn) en het is mogelijk een vertrouwenspersoon aan te wijzen. Je hoeft niet naar een notaris, maar dat kan wel als je bijvoorbeeld een verklaring in je eigen taal wilt laten vastleggen.

Dit zijn de stappen tot het geldig maken van je levenswilverklaring in Spanje

1. Formulier verkrijgen:

Optie A)  Ga naar de site van de Spaanse Euthanasie Vereniging (Derecho a Morir Dignamente) Derecho a Morir Dignamente (Portada) | Derecho a Morir Dignamente  Kies ‘Haz tu Testamento Vital’. Daar kies je de staat waarin je woont en download je het formulier modelo de testamento vital de DMS

Of

Optie B)   Downoad het formulier van jouw autonome regio (via de site van de staat). Zoek naar:

• Documento de Voluntades Anticipadas (DVA)en Aragón, Baleares, Castilla-La Mancha, Catalunya, Euskadi, Navarra y la C. Valenciana.
• Documento de Instrucciones Previas (II PP)en Asturias, Castilla y León, Galicia, La Rioja, Madrid y Murcia.
• Voluntades Vitales Anticipadasen Andalucía.
• Manifestación Anticipada de Voluntadesen Canarias.
• Voluntades Previasen Cantabria.
• Expresión Anticipada de Voluntadesen Extremadura.

Andalucia: Voluntad vital anticipada – Junta de Andalucía

Catalonië: Registro de voluntades anticipadas. gencat.cat

Comunicad Valenciana: Inscripción en el Registro del Documento de Voluntades Anticipadas (testamento vital) – GVA.ES – Generalitat Valenciana

Madrid: https://www.comunidad.madrid/sites/default/files/doc/sanidad/chas/anexo_i_doc_iipp.pdf

2. Formulier invullen:

Vul het formulier in en zoek 2 getuigen (minimaal 1 van de twee getuigen mag géén familielid zijn). Optioneel kun je ook een vertrouwenspersoon aanwijzen. Van de getuigen en de vertrouwenspersoon heb je contact gegevens nodig, een kopie van DNI/NIE/Paspoort (persoon hoeft niet in Spanje te wonen), en een handtekening.

3. Formulier registreren:

Dit formulier dien je te laten registeren. Dit kan op drie manieren

1. Bij een SAIP (Servicios de atención e información al paciente) service punt in een staatsziekenhuis (dit is gratis). De laatste wilsverklaring wordt dan meteen in je patiëntengeschiedenis opgenomen.
2. Digitaal op de site van de staat waarin je woont. Hiervoor heb je een Cl@ve nodig.
3. Bij een notaris. Hier zijn kosten aan verbonden.

Belangrijk: de laatstewilsverklaring is in heel Spanje geldig. Het maakt niet uit in welke autonome regio je het formulier hebt ingevuld.

Euthanasie aanvragen

Pas nadat bovenstaande stappen zijn voltooid, kan een patiënt euthanasie aanvragen bij de huisarts. De arts begeleidt het verdere proces richting goedkeuring.

Veelgestelde vragen over palliatieve sedatie en euthanasie in Spanje

Waar kan palliatieve sedatie of euthanasie plaatsvinden? Thuis of in het ziekenhuis?

Euthanasie kan thuis plaatsvinden onder toezicht van een huisarts, of in het ziekenhuis via de seguridad social.
Palliatieve sedatie kan zowel thuis als in ieder ziekenhuis plaatsvinden.

Wanneer kom je als Nederlander in aanmerking voor palliatieve sedatie of euthanasie in Spanje?

Palliatieve sedatie of euthanasie kan alleen bij Spaanse residenten. Je dient hiervoor minimaal 1 jaar resident te zijn in Spanje en via de seguridad social verzekerd te zijn (of via het CAK, uitgevoerd door seguridad social). Ook dien je ouder dan 18 jaar te zijn.

Wat als mijn huisarts geen euthanasie wil  doen?

Dan dien je een andere huisarts te zoeken. Je hebt het recht om een andere huisarts te kiezen.

Is er palliatieve thuiszorg mogelijk?

Ja dat is te regelen via het Spaanse ziekenfonds (seguridad social).

Ik heb in Nederland een laatste wilsverklaring ingevuld of in mijn testament mijn wil vastgelegd, is dit geldig in Spanje?

Nee, je Nederlandse verklaring is NIET geldig in Spanje. Ook een testament, danwel of niet naar het Spaans vertaald is niet geldig. In Spanje dien je de aanvraag in te vullen volgens de stappen zoals hierboven omschreven.

Wanneer moet ik de laatste wilsverklaring geregeld hebben?

Je kunt dit vanaf wanneer je meerderjarig bent (vanaf 18) regelen. Advies is om dit gewoon geregeld te hebben, mocht onverhoopt het noodlot toeslaan.

Wordt euthanasie vergoed via de Nederlandse zorgverzekering?

Nee, wanneer je in Spanje verblijft met een Nederlandse zorgverzekering en dus geen Spaans resident bent kun je geen euthanasie aanvragen. Je dient hiervoor naar Nederland te gaan.

Wil jij de podcast over Palliatieve zorg en Euthanasie in Spanje met Astrid luisteren?